Εμείς διαβάζουμε, γράφουμε την κριτική μας, αλλά και ρωτάμε την «δημιουργό», για να μας αποκαλύψει τις κρυφές πτυχές του έργου της…
ΚΡΙΤΙΚΗ: Μια ιστορία που μας μιλάει για μια ολόκληρη εποχή τυλιγμένη σε καπνούς και αρώματα της Ανατολής και μας μεταφέρει σε μια ελληνική γειτονιά της Πόλης, το Πέρα… για ν’ «αφουγκραστούμε» τη δύναμη της αγάπης και της ανθρωπιάς που άντεξαν στον χρόνο.
Μέσα από μια καλοσχεδιασμένη πλοκή και μια αξιοθαύμαστη γραφή, γεμάτη εικόνες και αισθήματα, η συγγραφέας μας μεταφέρει στο χώρο δράσης, επιτρέποντάς μας να αισθανθούμε την ανάσα των ηρώων της, να νιώσουμε τις αγωνίες και να βιώσουμε το μεγαλείο της λύτρωσης.
Ένα βιβλίο ύμνος για την Πόλη, ένας πνευματικός σταθμός στο χώρο του βιβλίου, από μια συγγραφέα που ξέρει πως θ’ αγγίξει την ψυχή του αναγνώστη και πως θα του χαρίσει ένα μοναδικό ταξίδι μέσα από την ανάγνωση…
Μάθετε τα πάντα για την Πόλη, για τον τρόπο ζωής των ηρώων και αφεθείτε στη μαγεία της γραφής… μιας και τίποτα δεν μπορεί να «εκβιάσει» την έκβαση της ιστορίας.
Το αποτέλεσμα είμαι σίγουρος πως θα σας εκπλήξει ευχάριστα.
Αλλά ας ακούσουμε την ίδια τι έχει να μας πει, γι’ αυτό το συγγραφικό της δημιούργημα…
Τι ήταν αυτό που σας ώθησε να γράψετε αυτό το βιβλίο;
Το 2019 είχα την ευκαιρία να παραβρεθώ στο Διεθνές Λογοτεχνικό Συνέδριο που διοργάνωσαν προς τιμή του Αντώνη Σαμαράκη στην Κωνσταντινούπολη, προσκαλεσμένη από το Ζωγράφειο Λύκειο, τα Εκπαιδευτήρια Μαντουλίδη και την Ελένη Σαμαράκη. Εκεί είχα την ευκαιρία να συνομιλήσω με Έλληνες Ρωμιούς της Πόλης και να σταθώ με ιδιαίτερο ενδιαφέρον στον τρόπο που Έλληνες και Τούρκοι μοιράζονται στο πέρασμα των αιώνων κοινούς τόπους πολιτισμού, κοινά έθιμα, νοοτροπίες. Περπατώντας στα σοκάκια αυτής της ιστορικής πόλης και παρατηρώντας τους ανθρώπους διαπίστωσα πόσα κοινά έχουν οι δυο λαοί, Έλληνες και Τούρκοι σ’ αυτό που ονομάζουμε η μεγάλη περιπέτεια της ζωής. Πόσα πράγματα μοιάζουν να τους χωρίζουν κι όμως περισσότερα είναι αυτά που ενώνουν τους δυο λαούς. Η παρουσία του ρωμαίικου στοιχείου στην Κωνσταντινούπολη είναι μικρή είναι όμως συγκινητικά ισχυρή κι έτσι αποφάσισα να γράψω αυτό το βιβλίο αποφεύγοντας το στερεότυπο Έλληνας καλός, Τούρκος κακός αλλά επικεντρωμένο στην ανθρωπιά και στην κοινή μοίρα των δύο αυτών λαών θέλοντας να ανασυστήσω μια εποχή μέσα από τα μάτια δύο φαινομενικά αντίθετων κόσμων, που όμως μοιράζονται τα ίδια χώματα και έχουν κοινές εμπειρίες στο διάβα των αιώνων.
Η «χαμένη πατρίδα», είναι σημείο αναφοράς για τους Ρωμιούς και τους Τούρκους ή αποτελεί τον «πυρήνα» της ζωής τους; Μάχονται ή συνυπάρχουν γι’ αυτή;
Όταν άρχισα να γράφω το «ΛΕΓΕ ΜΕ ΙΣΜΑΗΛ» θέλησα να μιλήσω για την Πόλη της δεκαετίας 1955-1964, μιας δεκαετίας που σημαδεύτηκε από τα Σεπτεμβριανά και κατά την οποία συντελέστηκε ο μεγάλος διωγμός του ρωμαίικου στοιχείου με αποκορύφωμα τις απελάσεις του 1964. Διαβάζοντας για την περίοδο αυτή μοιραία έφτασα στο 1923 και στην περίφημη Συνθήκη της Λωζάνης και τότε διαπίστωσα ότι οι χαμένες πατρίδες και ο πόνος του ξεριζώματος και του εκτοπισμού είναι και για τους δυο λαούς κοινός και αναπότρεπτα το ίδιο οδυνηρός. Όταν το 1923 αναγκάστηκαν να ξεριζωθούν από την πατρίδα τους ενάμισι εκατομμύριο Έλληνες και 500000 Τούρκοι αντίστοιχα και οι δύο λαοί είχαν μετατραπεί σε άθυρμα των πολιτικών και διπλωματικών αποφάσεων και ενός άκρατου εθνικισμού και είχαν χάσει και οι δύο τον τόπο τους και όλα όσα ήξεραν για τη ζωή τους. Έτσι λοιπόν είτε τελικά μάχονται για τις χαμένες πατρίδες ο ένας τον άλλο είτε συνυπάρχουν αρμονικά η χαμένη πατρίδα αποτελεί πάντα έναν κοινό τόπο πολιτισμού που χάνεται και μαζί του αλλάζει και η ζωή όλων.
Μιλήστε μας για την «ηθογραφία» των ηρώων του βιβλίου σας, που δεν σας κρύβω, ο καθένας εντυπωσιάζει με το «είναι» του…
Οι ήρωες αυτού του βιβλίου είναι άνθρωποι απλοί, καθημερινοί, Έλληνες και Τούρκοι, Αρμένιοι και λεβαντίνοι δεν έχει σημασία. Σημασία έχει το μοίρασμα της ελπίδας ανάμεσά τους, η κοινή τους αναμέτρηση στον χρόνο και στις αποφάσεις που καθόρισαν τη ζωή τους. Είναι άνθρωποι που ζουν, ερωτεύονται, αγαπούν και σχηματίζουν έναν αφηγηματικό πυρήνα όπου Έλληνες και Τούρκοι συνυπάρχουν αρμονικά και γίνονται και οι δύο θύματα και θύτες της ιστορίας στο πέρασμα του χρόνου. Από τον καλόκαρδο Τούρκο καφετζή, τον Ισμαήλ, τον αυστηρό Ρωμιό βιβλιοπώλη τον Ισίδωρο, τη γριά πρώην πόρνη Γιασεμώ που τριγυρνά στα σοκάκια της Πόλης με τον σκύλο της τον Γιουσούφ, τη μοναξιά και τις αναμνήσεις της, μέχρι την αρχόντισσα Καλλιάνθη και τον Σοπέν, τον περιθωριακό Ναντίρ, τη λάγνα Αϊσέ και τη βασανισμένη Ασλίβ οι χαρακτήρες αυτού του βιβλίου έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό που αναφαίνεται κατά την αναγνωστική διαδικασία. Την ανθρωπιά. Τον αγώνα να επικρατήσει εντός τους η αθωότητα. Με οποιονδήποτε τρόπο. Ενίοτε αντιφατικό, γοητευτικό ωστόσο.
Πώς μπορούν δυο λαοί ν’ αφήνουν πίσω τους όλο τους το «είναι» και να κάνουν το επόμενο βήμα προς το μέλλον, με την καθημερινότητα να είναι γεμάτη «σύννεφα» τρόμου και αβεβαιότητας. Υπάρχει κάποιο κοινό σημείο προσέγγισης;
Συναδέλφωση και αλληλεγγύη. Αυτό είναι το βασικό σημείο προσέγγισης, αλλά και βαθιά συνείδηση και σεβασμός στην ετερότητα. Είτε πρόκειται για φυλή, για θρησκεία, για ήθη, έθιμα ή φύλο, ο αλληλοσεβασμός είναι το όχημα που οδηγεί στην αρμονική καθημερινή γειτνίαση των ανθρώπων που τελικά μπορεί να απαλείψει τα πολιτικά και διπλωματικά παιχνίδια του εθνικισμού και τα τερτίπια της Ιστορίας
Η οργή, είναι καλός σύμβουλος ή αποτελεί παγίδα για ότι δημιουργικό πάει ν’ αναπτυχθεί;
Η οργή αλλά και ο φανατισμός είναι ανασταλτικοί παράγοντες της δημιουργίας και αναπότρεπτα οδηγούν στη μισαλλοδοξία και τα πάθη και στο πέρασμα των αιώνων οι δυο λαοί, Έλληνες και Τούρκοι το έχουν βιώσει αυτό, συχνά πολύ οδυνηρά.
Ποιο μήνυμα θα στέλνατε στους αναγνώστες, για να διαβάσουν αυτό σας το πόνημα;
Θα έλεγα ότι το «ΛΕΓΕ ΜΕ ΙΣΜΑΗΛ» είναι ένα πολυεστιακό βιβλίο στο οποίο πρωταγωνιστεί εν τέλει η ίδια η Κωνσταντινούπολη. Η Πόλη που αντιστέκεται σθεναρά να αποκαλύψει τα μυστικά και τις αλήθειες της, τις ομορφιές και τις γητειές της, το ακριβό παρελθόν της. Η γοητευτική θλιμμένη πόλη της ομίχλης και της Ιστορίας, του βυζαντινού και οθωμανικού συγκερασμού, του Βοσπόρου και των γλάρων της, των μιναρέδων και των τρούλων, του παρελθόντος και της νοσταλγίας, του καθημερινού μόχθου και των αντιθέσεων, η Πόλη της αγάπης και του μίσους, η Πόλη των αναμνήσεων. Κυρίως όμως είναι ένα μυθιστόρημα για τη μεγάλη περιπέτεια της ζωής. Για την ανθρωπιά και τη φιλία ανάμεσα σε δυο λαούς που έχει τη δύναμη τελικά να αλλάξει τον κόσμο.
Παύλος Ανδριάς, για τον aylogyros news
